1- دانشکده علوم پزشکی اسداباد 2- دانشگاه علوم پزشکی همدان
چکیده: (1388 مشاهده)
زمینه و هدف: آن چه که تحت عنوان نظام پزشکی در تمدن اسلامی شناخته میشود بیش از هر چیز مرهون کوشش و پژوهش پزشکان مسلمانی بود که با انجام تألیفات و ابداع روشها، دوره عربی طب یونانی را که نتیجه ترجمۀ آثار گذشتگان بود به پایان خود نزدیک نمودند. این پژوهش بر آن است که با واکاوی و احصاء تألیفات برجسته و نوآورانۀ پزشکان مسلمان سهم آنان را در پیریزی و توسعۀ دانش پزشکی در دورۀ میانۀ تمدن اسلامی نشان دهد مواد و روشها:دادههای این پژوهش به شیوۀ کتابخانهای گردآمده و به روش آماری و توصیفی تحلیل شده است. بر این اساس با مراجعه به منابع معتبر تاریخ پزشکی، کتابهای طبقات الاطباء و دیگر آثار پزشکان مسلمان در تألیف و نوآوری، دستهبندی و تحلیل شده و سپس با استفاده از جدول شمار آنها نمایش داده شده است. ملاحظات اخلاقی: شناسه اختصاصی کمیته اخلاق: IR.UMSHA. REC.1398.830 یافتهها:بنابر یافتههای این پژوهش، از مجموع تقریبی 850 تألیف طبی معتبر که در منابع مذکور مورد اشاره بودهاند حدود 550 اثر نگاشتۀ پزشکان مسلمان به ویژه از سده سوم( تقریبا پس از نهضت ترجمه) تا پایان سده هفتم بوده است. عمدۀ این تألیفات دارای محتوایی نوآورانه در حوزه تشخیص و درمان بیماریها، آموزش، نقد آثار گذشتگان، دائرهالمعارفهای طبی، ترکیبات دارویی و ابزار و تجهیزات بودهاند که نقش آفرینی متون طبی ترجمه شده را محدود نمودند. نتیجهگیری: پزشکان مسلمان در تمدن اسلامی توانستند با تألیف حدود 550 اثر برجستۀ طبی که دارای ارزش و تأثیرگذاری بعضا جهانی بودند، گام مهمی در پیشبرد و توسعۀ این علم بردارند. این تألیفات که عمدتا دارای محتوایی نوآورانه در حیطۀ نقد آثار علمی گذشتگان، تشخیص و درمان بیماریها، آموزش، دائرهالمعارفهای پزشکی، شرححال طبیبان و حکیمان، ترکیبات دارویی و ...، بودند نقش مهمی در پایان دادن به دورۀ عربی طب یونانی، و پیریزی و شکوفایی نظام نوین پزشکی در تمدن اسلامی داشتند.
