آموزش و پژوهش بایستی آمیخته با ارزشهای اخلاقی در قرآن و متون اسلامی باشد. محققین در هر حوزه بایستی با ارزشها و موازین اخلاقی همان حوزه آشنایی کافی داشته باشند. رعایت ارزش ها و موازین اخلاقی در مطالعات کارآزمایی های بالینی بسیار پر اهمیت است. هدف از مطالعه حاضر تعیین میزان رعایت موازین اخلاق در پژوهش حاکم بر کارآزمایی بالینی در گزارش نهایی طرح های مصوب دانشگاه علوم پزشکی همدان طی سال های 1399 تا 1400 می باشد.
مواد و روش­ها
گزارش نهایی 34 مطالعه کارآزمایی بالینی از طریق یک چک لیست طراحی شده مورد بررسی قرار گرفت. چک لیست وضعیت مطالعه را در خصوص مواردی مانند حامی مالی و هزینه ها، نحوه تصویب اخلاقی، اخذ مجوز از نهاد های ذیربط، سلامت و ایمنی شرکت کنندگان، اخذ رضایت آگاهانه و مالکیت معنوی نتایج حاصل از مطالعه ارزیابی می کند.
یافته‌­ها
نتایج مطالعه نشان داد وضعیت برآورد هزینه انجام آزمایشات (2/88 درصد)، ذکر حمایت کنندگان پژوهش (3/85 درصد) و ذکر مجوزهای لازم سازمان غذا و دارو برای طرح‌های واجد شرایط (4/79 درصد) به ترتیب کمتر رعایت شده بودند. اشاره به معیارهای ورود و خروج در تمامی موارد رعایت شده بود. هماهنگی با پزشک معالج در طرح های کارآزمایی بالینی، ثبت کارآزمایی در مرکز کارآزمایی بالینی ایران و پایبندی به مندرجات طرح‌نامه به ترتیب در 1/94 درصد، 2/88 درصد و 2/88 درصد موارد رعایت شده بود.
نتیجه­‌گیری
در کارآزمایی های بالینی انجام گرفته به طور مناسب نحوه تصویب اخلاقی، پایبندی به پروتکل مطالعه و اصول رضایت نامه آگاهانه رعایت شده اند، اما اطلاعات مربوط هزینه ها و حامیان مطالعه می تواند کاملتر گزارش گردد. محققین مطالعات کارآزمایی های بالینی بایستی در کنار نحوه اجرا و گزارش نتایج به مواردی مانند شفاف سازی هزینه ها و حامیان مطالعه توجه کافی داشته باشند.